Levendig gebouw voor het hele dorp

Nieuwbouw gebouw Campus | Kollum

Nieuwbouw multifunctioneel gebouw Campus | Kollum

Een ontmoetingsplaats in het hart van een woonwijk: de Campus Kollum verenigt onderwijsfuncties, een wijkcentrum en bibliotheek in één gebouw. De grote raampartij boven de hoofdentree kijkt naar het centrum. Een gefragmenteerde, warmgele metselwerk gevel verpakt de veelheid aan functies en antwoordt in kleur, materiaal en detail op de omringende bebouwing. ‘Dit gebouw leeft bij veel mensen in Kollum. We wilden het een natuurlijke uitstraling geven en als een kameleon in de omgeving laten landen’, vertelt Foppe Hoekstra van VMEZ Architecten.

Aan de ene zijde een statige Friese hoeve, aan de andere kant rijtjeswoningen uit de jaren zeventig, aan de overkant een recent appartementengebouw: de nieuwe Campus Kollum staat middenin de geschiedenis van dit Friese dorp tussen Leeuwarden en Groningen. Een goede plek om twee scholen, een bibliotheek en dorpshuis te combineren in één gebouw van twee bouwlagen, zo dacht de gemeente. VMEZ Architecten deed samen met Hesco Bouw mee aan de Design & Build tender voor dit ingewikkelde programma op een plek ‘waar tussen de bomen zich de oude school verstopte’, vertelt architect Foppe Hoekstra. De combinatie won de prijsvraag vanwege de verrassende plattegrond – met het dorpshuis in het midden van het gebouw – en de voorgestelde verschijningsvorm.

Kameleon in de wijk

‘De aanbestedingsvorm was best lastig’, vertelt Hoekstra. ‘Er was geen dialoog met de opdrachtgevers en gebruikers tot aan de presentatie van het eerste ontwerp. Je bent aan het puzzelen met het programma en je kunt niet spiegelen. Aan de andere kant: er komen dan ook weer nieuwe oplossingen, waarmee we de opdrachtgevers hebben verrast.’ Juist om de functies elkaar te kunnen laten versterken, plaatsten de architecten de ontmoetingsruimten in het hart van het gebouw en kwamen er zoveel mogelijk loop- en zichtlijnen van binnen naar buiten. ‘Het gebouw is van binnenuit bedacht: de ruimten vloeien heel organisch in elkaar over en er zijn nauwelijks gangen,’ vertelt de architect. ‘Ook voor het exterieur wilden we dat idee vasthouden. We hebben het gebouw zo gepositioneerd, dat het als een beestje – een kameleon - in de wijk is geland, met de kop naar het centrum.’ Die kop is de grote raampartij boven de entree, die lijkt te zweven. De trappartij die naar het terras voert, kan worden gezien als de staart van het beest.

Gele schubben

Voor de gevel werd een metselwerk structuur bedacht, waarbij wederom de analogie met de kameleon werd gezocht. De architect: ‘We konden een mooie steen kiezen en zochten een natuurlijke tint die past bij de omringende bebouwing. Onze blik viel op een wasserstrich-sortering uit de bloemenreeks van de fabriek van Wienerberger in Haaften: de Teunisbloem. Die sortering heeft een diepe, gele kleur met af en toe een verglaasde groene steen ertussen. Alle gevelzijden zijn met die sortering gemetseld.’ Door vernuftig voegwerk werden grote schubben in het metselwerk gecreëerd. Hoekstra: ‘Alle vlakken zijn donkergrijs en terugliggend doorgestreken. Vervolgens zijn delen van het metselwerk platvol gevoegd met lichtgrijze mortel, de door ons aangeleverde tekeningen volgend. De aannemer heeft de lijnen van de tekening met draad gespannen op de gevel: binnen die vlakken zijn de lichte voegen gemaakt.’ Natuurlijk is de architect wel even komen kijken bij de uitvoering van deze beeldbepalende voegen: ‘We hebben hier en daar op de bouwplaats wel een beetje bijgestuurd’, vertelt Hoekstra met een lach. 

Donkere details

Het effect van de lichte voegen is heel bijzonder: het geeft het metselwerkvlak een heel andere uitstraling. ‘We hebben wel vragen daarover gekregen, ja’, vertelt Hoekstra. ‘Of we voor de lichte vlakken andere stenen hebben gebruikt. Dat is dus niet het geval!’ Bij de entree is nog iets bijzonders gedaan met dezelfde stenen, een metselwerkpatroon en weer andere voegen: ‘Het huisnummer 3 van de Campus is verdiepinghoog in zogenoemd koppentegelverband in de gevel geplaatst en met heel donkere mortel gevoegd. Het reliëf komt daardoor nog sterker naar voren.’ Voor andere details, zoals de kozijnen, handrails en verlichtingselementen, is gekozen voor een donkerbruine tint. ‘Dat maakt het aanzicht wat pittiger. Ook hier is gekozen, voor een warme, natuurlijke kleur.’

Mooie steen

Het gebouw oogt fris en levendig in de omgeving en is letterlijk de nieuwe ontmoetingsplaats voor de inwoners van Kollum, jong en oud. ‘Dit soort gebouwen is heel belangrijk voor dorpen als Kollum’, vertelt Hoekstra. ‘Het aantal leerlingen op de Campus groeit, wat best bijzonder is voor een krimpregio.’ Ondanks het relatief bescheiden budget voor het gebouw (‘Bij scholen is het binnenklimaat en de integratie van de installaties het meest ingewikkeld en kostbaar’) is de architect blij dat bij de gevel en buitenruimte voor blijvende kwaliteit is gekozen. Zo is bijvoorbeeld het metselwerk van de gevel doorgezet in de trap naar de daktuin en sluiten de soms grillig gevormde raampartijen met een consistente detaillering aan bij het metselwerk. ‘De complimenten die we over het gebouw krijgen, daar word ik soms wel een beetje verlegen van,’ vertelt Hoekstra. ‘Dit project laat echt zien wat een mooie steen voor een gebouw kan doen.’

  • Architect: VMEZ Architecten
  • Aannemer: Hesco Bouw
  • Jaar van realisatie: 2019
  • Gevelsteen: Teunisbloem WS WF

Toegepaste producten

Onderstaande producten zijn toegepast in dit project. Naast technische informatie vind je op de productpagina's ook verwijzingen naar beschikbare tools en services. Daarnaast tonen we diverse referentieprojecten waar dit specifieke product ook is toegepast.

Meer referentieprojecten