Woningen die bijna volledig in de fabriek gebouwd worden. Op basis van een beproefd concept en tegen een scherpe prijs. Is dit de toekomst van de grondgebonden woningbouw? Als het aan Koos Pijnenburg en Johan Postma ligt wel. Met hun iQwoning® timmeren zij hard aan de weg om hun klanten hiervan te overtuigen. Hun geheim? “Maximaal fabrieksmatig vervaardigde woningen die dezelfde belevingswaarde en uitstraling hebben als traditionele woningen.”
“Industrialisering in de bouw beperkt zich vaak tot prefabricage van onderdelen”, verwondert Koos Pijnenburg, directeur van de iQwoning® zich. “Het is nog steeds heel normaal om losse bouwdelen op locatie samen te brengen en ze daar verder te verwerken onder sterk wisselende (weers)omstandigheden. Wij denken dat dit beter kan. Daarom zetten we in op maximaal fabrieksmatig vervaardigde woningen, waarbij een optimaal bouwproces en een hoogwaardig product voor de woonconsument hand in hand gaan.”
“Een iQwoning® bestaat uit meerdere betonnen 3D-elementen die in de fabriek worden voorzien van deuren, ramen, installaties, leidingen en een trap”, zo legt commercieel manager Johan Postma het concept uit. “Vervolgens vervoeren we ze vanuit onze fabriek rechtstreeks naar de bouwplaats waar de woning binnen één dag opgezet wordt. Daarna worden de leidingen gekoppeld en vindt de laatste afwerking plaats. Een complete woning is zo in slechts zes weken woonklaar.”
Het idee van industriële productie van woningen ontstond begin 2009 binnen moederbedrijf Ballast Nedam als antwoord op de veranderende marktomstandigheden. Pijnenburg: “De klant vraagt in toenemende mate om maatwerk. Tegelijkertijd is er onder beleggers en corporaties behoefte aan flexibiliteit, in programmering en fasering. En de eindgebruiker vraagt topkwaliteit voor een scherpe prijs. Aan deze optelsom van wensen kun je in onze ogen alleen voldoen als het bouwproces onder geconditioneerde omstandigheden plaatsvindt.”
De iQwoning® is ook een antwoord op de stap van de wei naar de stad, vult Postma aan. “Het bouwen op uitbreidingslocaties is een aflopende zaak. De komende jaren staan in het teken van inbreiding en dat brengt andere eisen met zich mee. Woningen die je kunt bouwen met zo min mogelijk overlast voor de buurt, bijvoorbeeld. De iQwoning® heeft een zeer korte bouwtijd. Daarnaast is maar een beperkt aantal vervoersbewegingen nodig. Dat maakt dit woonconcept heel geschikt voor een compacte bouwplaats.”
Duurzaamheid is een wezenlijk onderdeel van het bouwconcept. Tijdens de productie is er bijvoorbeeld sprake van 60% minder afval. En omdat de woningen vrijwel geheel in de fabriek worden gemaakt zijn er tot 40% minder verkeersbewegingen nodig. Pijnenburg: “Tijdens de levensduur is dit concept zo duurzaam te maken als de klant wil. Standaard scoort de woning onder de huidige EPC-norm van 0,6 en hij kan zelfs stapsgewijs energieneutraal gemaakt worden zonder een hoge investering. Woningcorporatie Stichting Woonbedrijf SWS.HhvL uit Eindhoven heeft bijvoorbeeld gekozen voor 74 energieneutrale iQwoningen®.”
Conceptueel bouwen is binnen de keten lang met argusogen bekeken. Deze vooroordelen zijn echter door de tijd ingehaald, vertelt Pijnenburg. “Ik denk dat de meeste bezwaren van vroeger vooral voortkwamen uit angst voor het onbekende. Tegenwoordig horen we nog maar één vooroordeel, met name van architecten. Zij denken bij het woord concept nog regelmatig dat ze in een keurslijf van regels en voorschriften komen zonder ontwerpvrijheid. Gelukkig kunnen we ze altijd snel overtuigen dat hiervan geen sprake is.”
Postma: “Je kunt de iQwoningen® wat dat betreft vergelijken met de auto-industrie. Volkswagen bouwt met dezelfde basis auto’s voor haar eigen merk maar ook voor Audi, SEAT en ŠKODA. Ieder merk met zijn eigen uitstraling en beleving, vaak zelfs zonder dat de consument zich daarvan bewust is. Daar streven wij ook naar: standaardisatie in het proces, maar niet in het ontwerp of het uiterlijk.”
Niet voor niets is het uitgangspunt van de iQwoning® maximaal fabrieksmatig vervaardigde woningen met dezelfde belevingswaarde en uitstraling als gewone woningen. Het casco van de woning wordt in de fabriek gemaakt, maar de schil wordt er op de bouwplaats traditioneel omheen gemetseld. Pijnenburg vertelt: “De traditionele baksteen zit ingebakken in de Nederlandse cultuur. Zowel de eindgebruiker als onze klant willen graag een huis met een bakstenen gevel en keramische pannen op het dak. Dit heeft voor hen een bepaalde kwaliteitswaarde. Consumenten willen bovendien niet kunnen zien of voelen dat hun woning een concept is, op wat voor manier dan ook. Een keramische schil, op traditionele wijze gebouwd, is daarom onmisbaar voor ons concept. Als leverancier van hoogwaardige keramische bouwmaterialen is Wienerberger voor ons een belangrijke partner. Juist in industriële productie is co-makership heel waardevol.”
De eerste vijf iQwoningen® zijn in 2009 neergezet in de Eindhovense nieuwbouwwijk Berckelbosch. Eind 2012 hebben woningcorporatie Stichting Woonbedrijf SWS.Hhv en Ballast Nedam een overeenkomst getekend voor nog eens 74 energieneutrale iQwoningen® in dit project. In de tweede week van november begon de bouw. De eerste woningen zijn nog voor de Kerst sleutelklaar opgeleverd. Ook hier heeft het slimme concept een eigen uiterlijk: de bouwstijl sluit precies aan bij de bestaande koopwoningen in de wijk. Die bouwstijl is geïnspireerd op de jaren dertig: hoge kappen en forse overstekken, roodoranje bakstenen en een horizontale raamindeling.
Postma verwacht voor de komende jaren een exponentiële groei van de vraag naar bouwconcepten. “Om te kunnen blijven voldoen aan de groeiende vraag naar woningen van hoge kwaliteit tegen een scherpe prijs, kun je niet anders dan het proces van buiten naar binnen brengen. Bedrijven in de bouw en opdrachtgevers zijn hiervan gelukkig ook steeds vaker doordrongen. Dit gaat sneller dan sommige partijen denken.” Momenteel komen er zo’n 150 tot 200 iQwoningen® per jaar uit de fabriek, dat is ongeveer 13 procent van het totaal aantal gestarte woningen van Ballast Nedam in 2013. De fabriek in Weert is echter ontwikkeld op een capaciteit van 800 stuks per jaar. Pijnenburg: “De modules worden nu nog op vaste plaatsen door de medewerkers afgebouwd. Maar als we aan 600 tot 800 woningen per jaar komen, installeren we een carrouselsysteem, die de modules door de fabriek verplaatst.” Ook dan zullen de iQwoningen® nog altijd op locatie worden voorzien van een architectonische schil. “Onze klanten willen een woning die kwaliteit uitstraalt”, concludeert Pijnenburg. “Ze willen niet zien of zelfs het gevoel hebben dat ze in een concept wonen. En uiteindelijk is dat waar bouwen om draait: tevreden klanten. Daarom gaan we ook de komende jaren nog gewoon verder met het verwerken van hoogwaardige keramische bouwmaterialen.”
Onderstaande producten zijn toegepast in dit project. Naast technische informatie vind je op de productpagina's ook verwijzingen naar beschikbare tools en services. Daarnaast tonen we diverse referentieprojecten waar dit specifieke product ook is toegepast.
